به وب سایت روستای صومعه علیا خوش امدید

باروانان:

این واژه به صورتهای تل بار –باروانا کا – بیت بارا- بیت باروا- بارواتا-بیت بارواتا-بروانان-جاباروان-بوری و برزان به کار رفته است و بدلیل اهمیت زیاد ان همیشه مورد توجه اشوریها و بعدها مادها بوده است .

بروانان که تل عظیمی است که در زیر ان برج وبارو وقصرها و پادگان شاهی مدفون است که شاید زیگوراتی در زیر ان مدفون باشد و چشمه های صنعتی زیادی از زیر ان می جوشد از عناصر باستانی ایران میباشد که رازهای زیادی در دل خود دارد و به نظرمن شاه کلید بسیاری از مجهولات تاریخی ایران در ان دفن است . کاخ و بارویی که در زیر ان مدفون میباشد به نظر کاخ دیاکو میباشد با توصیفاتی که هردوت از ان نموده قرابت زیادی دارد و به دست قبایل اریایی ساخته شده است و عناصر شگفتی دارد که من در جغرافیای منطقه شرح داده ام .

واژه بروانان از دو قسمت بار یا بارو به علاوه علامت جمع ان تشکیل شده است .بار یا بارو به معنی برج وحصار قلعه و پشته نیز میباشد همچنین به معنی بارگاه و قصر نیز میتوان معنی نمود همچنین بار به معنی ساحل وکرانه نیز بکار رفته است .مثل زنگبار – رودبار-همچنین به معنی دژی که پادگان شاهی در ان مستقر است نیز به واقعیت نزدیکتر است .

واژه بیرتو اکدی و بیرتا ارامی و برد ارمنی از همین واژه مشتق شده است که به معنی دژی است که پادگان شاهی در انجا مستقر است .

اولین باراشور نایسراپال به سال 881 ق.م از قلع وقمع چند کشور کوچک زاموایی خبر می دهد که تل بارا در ان قرارداشته است.در روایتهای بابل کلمه باردیه پارسی به شکل بارزی یعنی به تلفظ مادی ادا شده است و شهر برزان به ظن قوی همین بروانا میباشد که توسط اشردون اشوری در ماد بنا شدکه بعداز شکست دیاکو بنا شد.همچنین در سالنامه های اشورنایسراپال از تصرف بارا سخن رفته است .سال بعدازان که خراج درموعد مقرربه اشوریان پرداخت نمی شود اشورنایسراپال مجددابه جنگ مادیها امده واز کشتاردر پادشاهی کرتیارا به مرکزیت بار سخن به میان رفته است.

در 820 ق.م شامشی اواد به ماد لشگرکشیده وازپیشوایان قبایل محلی وازجمله سیراشمه باروی وساناشوکیپاباروتاکی نام می برد که با توجه به اینکه تعدد قومی در منطقه بسیار زیاد بوده از دو واژه باروری و بارتاکی را در کنار هم می بینیم که این نشان دهنده وجود عناصر قومی مختلف در منطقه است که من در بخشهای اینده به تفصیل به توضیع ان پرداخته ام .

اورارتوییان نیز در دوره پادشاهی ارگیشتی اول و ساردوری در قرن هشتم ق.م چندین بار به ماننا و ماد حمله واز بارواتا نام برده اند که تا پسوند مکان اورارتویی بخش دوم باروتا میباشد .

همچنین در لشکر کشیهای سمرامیس ملکه اشور و تیگلت پیلسر دوم و سارگون دوم – نمرود و اسرحدون به کرات از باروانان یاد شده است.در گاثه های اوستا که از نخستین بخشهای اوستا و منسوب به خود زرتشت میباشد از سرزمین بوری به عنوان وطن اژی دهاک (استیاک –ضحاک)یاد شده است که بسیاری از مورخان بدلیل عدم یافتن محل واقعی ان را بابل دانسته اند که دور از واقعیت می نماید وما می دانیم که در دوره زرتشت جنگی میان بابل وماد اتفاق نیفتاده است .این اشاره در خرده اوستا یشت 7 نیز تکرار میشود این استنباط زمانی تکمیل میشود که بدانیم که در اوستا ورزغان نیز به عنوان موطن اژی دهاک یاد شده است که در چند کیلومتری باروانان میباشد همچنین در بند هش از بار به عنوان موطن پدر زرتشت یاد شده که مولف ان را به معنی کرانه یا ساحل رود استنباط نموده است .همچنین از دامنه قلعه بارونان تا بخش پادیر (پی دیرا ) کوه مقدسی وجود دارد که زریشتلی نام دارد که دارای قبرهای کتیبه دار و مهمی از دوره اریاییها ست .

همچنین اسر حدون اخرین پادشاه اشور در زمانی که ماد قدرت گرفت و هوخشتره قیام نمود در نوشته ای می گوید (بارناکا-بارواناکا-دشمن حیله گر وساکنانتیلاشوری که نامش در دهان مردم مخرانو پیتانو –پادیر-است را پایمال کردم .لحن گفتار نشان از عدم پیروزی انان دارد زیرا که سرزمین ماد از مدتها قبل برای اشور دشمنی دست نیافتنی و شکست ناپذیر تبدیل شده بود .

واژه اوروانه در اوستا که جمشید در انجا با دیوان جنگیده است که بروانه تحول یافته ان کلمه میباشد .در زبان ایرانی اغازین (اسندادی هاویشی ها)به هنگام تحول یافتن گروه اغازین b از u حاصل میشود.

در منابع اسلامی     ابن فقیه از شهرهای اذربایجان جابروان را می شمرد که قرابت نزدیکی با هابروانان دارد .همچنین اصطخری مورخ اسلامی قرن سوم قمری از باروانان به عنوان شهرهای مهم اذربایجان نام میبرد .در منابع اشاره می کنند که خسروپرویز اتش مقدس زرتشتیان را از اتشکده مقدس اذربرزین به شیز انتقال داده که احتمالا از همین نقطه به شیز منتقل شده است .