به وب سایت روستای صومعه علیا خوش امدید

                            ادبیات کودکان روستای صومعه علیا

 

نمونه های ادبیات کودکان روستای صومعه علیا اساساً شعرگونه ، موزون و آهنگین هستند و این خود بر جذابیت آن می افزاید . از دیدگاه ادبی نیز آنها آثاری کامل هستند .





الف) متل ها 



متل ها شعرهایی کودکانه هستند که در آنها قصه ای نیز روایت می شود، هر چند که قصه های متلها اغلب بدون هیچ روال منطقی و داستانی هستند.



پیچاق



الیمی پیچاق کسیبدی

دسته پیچاق کسیبدی

یاغ گتیرین یاغلییاق

دسمال وئرین باغلییاق

دسمال ده وه بوینوندا

ده وه شیروان یولوندا

شیروان یولو بوز باغلار

دسته دسته گول باغلار

او گولون بیرین اوزئیدیم

تئله ریمه دوزئیدیم

قارداشیمین تویوندا

اوتوروب – دوروب سوزئیدیم

برای دیدن متن کامل به ادامه مطلب مراجعه کنید

ب) افسانه ها  بطور کلی ، افسانه ها را می توان به دو بخش کودکانه و بزرگسالانه تقسیم کرد . کودکان ، به همه قصه ها با علاقه خاصی گوش داده ، یاد گرفته و بارها و بارها برای همدیگر نقل می کنند ؛ اما قصه های حیوانات برای کودکان از جذابیت بیشتری برخوردار است . در این افسانه ها، اشی ، و حیوانات مانند انسان به حرف در آمده و صحبت می کنند و خصوصیات انسانی به خود می گیرند. . ساری اینه ناغیلی بیر گون واریمیش بیر گون یوخومیش بیر قاری ننه نین بیر بیزووی واریمیش آپارار سووارماغا آیاغی بوزدان زویه ر و سینار.دییه ر: آی بوز سن نه ظالیمسن! بوز دییه ر: من ظالیم دئییلم. من ظالیم اولسایدیم، گون منی اریتمزدی! دییه ر: آی گون سن نه ظالیمسن! گون دییه ر: من ظالیم دئییلم. من ظالیم اولسایدیم، قارا بولود قاباغیمی کسمزدی! دییه ر: قارا بولود سن نه ظالیمسن! قارا بولود دییه ر: من ظالیم دئییلم. من ظالیم اولسایدیم، یاغیش مندن یاغمازدی! دییه ر: یاغیش سن نه ظالیمسن! یاغیش دییه ر: من ظالیم دئییلم. من ظالیم اولسایدیم، گؤی اوت مند ن بیتمزدی! دییه ر: گؤی اوت سن نه ظالیمسن! گؤی اوت دییه ر: من ظالیم دئییلم. من ظالیم اولسایدیم، قوزو منیم باشیمی اوتلامازدی! دییه ر: قوزو سن نه ظالیمسن! قوزو دییه ر: من ظالیم دئییلم. من ظالیم اولسایدیم، قورد منی یئمزدی! دییه ر: آی قورد سن نه ظالیمسن! قورد دییه ر: من ظالیم دئییلم. من ظالیم اولسایدیم، آلا کؤپک منه هورمزدی! دییه ر: آی آلا کؤپک سن نه ظالیمسن! آلا کؤپک دییه ر: من ظالییم دئییلم. من ظالیم اولسایدیم، قاری ننه کسسوولا باشیما وورمازدی! دییه ر: آی قاری ننه سن نه ظالیمسن! قاری ننه دییه ر: من ظالیم دئییلم. من ظالیم اولسایدیم، سیچان تاباقدا چؤره ییمی کسمزدی! دییه ر: آی سیچان سن نه ظالیمسن! سیچان دییه ر: من ظالیم دئییلم. من ظالیم اولسایدیم، پیشیک منی یئمزدی! دییه رک آی پیشیک سن نه ظالیمسن! پیشیک دییه ر: ظالیمم ها، ظالیمم کورسی آلتی قیشلاغیم دی، کورسی اوستی یایلاغیم دی قاری ننه نمنه پیشیرسه، اودا منیم قویماغیم دی. پ)شمارش ها  فولکلور شمارش ها ویژه خردسالان است و کودکان با خواندن آن شمارش اعداد را یاد گرفته و تمرین می کنند . آنها متل هایی هستند که هدفشان صرفاً آموزش شمارش اعداد به کودکان است بیر ایکی بیزیم کی اوچ دورد قاپینی اورت بش آلتی ساماور آلتی یدی سگیز فرنگیز دوقوز اون قیرمیزی دون اون بیر اون ایکی اَرمنی بورکی ج) ترانه ها ترانه های کودکان اغلب در ارتباط با مراسم مختلف بوده و در آنها عناصر و حوادث طبیعی مانند برف ، باران ، تگرگ ، ماه خورشید ، باد ، رعد و برق و غیره و نیز حیوانات مختلف مخاطب قرار می گیرند. در این ترانه ها عناصر طبیعی مانند یک موجود زنده فرض شده و مخاطب قرار می گیرد. هر یک از این ترانه ها با آهنگ و موسیقی خاصی خوانده می شود. جیقلی قیزیم دور چای قوی جیقلی قیزیم دور چای قوی ائویوی سوپور ناهار قوی من بو چایی ایچمه ره م دروازادان گئچمه ره م دروازا منیم اولسون قیرمزی دونیم اولسین گوللو داراغیم اولسون ایپکدن شالیم اولسون گیئیم گدیم تهرانا تهراندا تویوم اولسون قیزلار گلسین تویوما قوربان اولسون بویوما ------------------------------------------- منیم قیزیم بیر قطره گدر بولاغ دان سو گتیرر گتمه قیزیم ییخیلاسان بیلدیغیمیزی سیندیراسان چ) پیله کردن ها ساتاشمالار نوعی بازی کلامی است که در آن کودکان جملاتی را با هم رد و بدل می کنند. ویژگی خاص این جملات ، هم قافیه بودن آنها است و اساساً فقط این هم قافیه بودن جملات است که آنها را شیرین و جذاب می کند. کچل کچل بامیه گتی مریض خانیه مریض خانا باغلیدی کچلین باشی یاغلیدی کچل دیر وای باشیم گازان دا قینر آشیم آشیمی ایچن اولاردی باشینا ....اولایدی د) بازی ها اَل اله دویمه دله بابام گدیب باشماخ آلا بیرتای سنه بیر تای منه پیس ------------------------------ یاغیش یاغیر بیزیم باغا بیری دوشیر بیزیم باغا گلین گدک اویناماغا اویناماغین وقتی دیر قیزیل گولین وقتی دییر ------------------------------------ حوض ایچینده یکی از دستان کودک را باز می کنند و برای هر یک از انگشتان کودک جملات زیر را می خوانند : بیلی بیلی حوض ایچینده قوش گلدی قوندی بیرا بو تودی بوکسدی بو پیشیردی بو دوشیردی بونیدا پیشیک آپاردی ذ) نوازش‌ها نوازش‌های کودکانه ، شعرهایی هستند که در آنها بر خلاف لالائی‌ها هدف آرام کردن کودکان نیست؛ بلکه این شعرها برای تفریح ، نوازش و خنداندن کودک خوانده می‌شود. در این شعرها مادران آرزوهای شیرین و گاه دست نایافتنی برای کودکان خود می‌کنند. بالاما قوربان اینکلر بالام نه واخ ایمکلر بالاما قوربان ایلان‌لار بالام نه واخ دیل آنلار بالاما قوربان سئرچه‌لر بالام نه واخ دیرچه‌لر بالا دادی بال دادی بالا آدام آلدادی شیرینی شیرین اولار آجیسی دا بال دادی! آتیم ـ توتوم من سنی شکره قاتیم من سنی آتان ائوه گلنده اؤنونه آتیم من سنی ------------------------------------------------ اگر دندان کودک بیفتد آن را به کلاغ پشت بام می اندازند و به بچه یاد می دهند جملات زیر را بخواند : قارقا منه دیش گتیر جیبونده یمیش گتیر من یمیشی نینیرم منه قزیل دیش گتیر